R III 5

R III 6

R III 7

R, III 6

[0] Della contrada di Ziamba, et del re di detto regno, et come si fece tributario del Gran Can. Cap. 6.

[1] Hor ritorniamo al primo trattato, cioè che partendosi da Zaitum, poi che si ha navigato al traverso di questo colfo (come si ha detto di sopra) millecinquecento miglia, si trova una contrada nominata Ziamba, la quale è molto ricca et grande. [2] Reggesi dal proprio re, et ha favella da per sé. [3] Le sue genti adorano gl’idoli, et danno tributo al Gran Can di elefanti et legno d’aloe ogni anno: et narraremovi il come et perché. [4] Avvenne che Cublai Gran Can nel 1268, intesa la gran ricchezza di questa isola, volse mandar un suo barone nominato Sagatu, con molte genti a piedi et a cavallo, per acquistarla, et mosse gran guerra a quel regno. [5] Et il re, ch’era molto vecchio, nominato Accambale, non havendo genti con le quali potesse far resistenza alle forze di esso Gran Can, si ridusse alle fortezze de’ castelli et città, ch’erano sicurissime et difendevasi francamente. [6] Ma i casali et habitationi ch’erano per le pianure furono rovinate et guaste, et il re, vedendo che queste genti distruggevano et rovinavano del tutto il suo regno, mandò ambasciadori al Gran Can, isponendoli che essendo egli huomo vecchio et havendo sempre tenuto il suo regno in tranquilla pace, li piacesse di non volere la destruttione di quello, ma che, volendo indi rimovere detto barone con le sue genti, li farebbe honorati presenti ogni anno, con il tributo di elefanti et di legno aloe. [7] Il che intendendo il Gran Can, mosso a pietà, comandò subito al detto Sagatu che dovesse partirsi et andare ad acquistar altre parti, il che fu eseguito immediate. [8] Et da quel tempo in qua il re manda al Gran Can per tributo ogni anno grandissima quantità di legno di aloe, et venti elefanti de’ piú belli et maggiori che trovar si possano nelle sue terre: et in tal modo questo re si fece suddito del Gran Can. [9] Hora, lasciando di questo, diremo delle conditioni del re et della sua terra. [10] Et prima, in questo regno alcuna donzella di conveniente bellezza non si può maritare se prima non è presentata al re, et se la gli piace se la tiene per alcuno tempo, et poi le fa dare tanti danari che, secondo la sua conditione, la si possa honorevolmente maritare. [11] Et messer Marco Polo nel 1280 fu in questo luogo, et trovò che ’l detto re havea trecento et venticinque figliuoli tra maschi et femmine, i quali maschi per la maggior parte erano valenti nell’armi. [12] Sono in questo regno molti elefanti et gran copia di legno di aloe; sonvi anchora molti boschi di ebano, il qual è molto nero, et fannosi di quei bellissimi lavori. [13] Altre cose degne di relatione non vi sono, onde, partendoci di qui, narreremo dell’isola chiamata Giava Maggiore.

Z, 95 8-25

[8] Modo revertamur ad tractatum primum, videlicet quod, cum discedendo a Çaytum transnavigatum est pareçium istius gulfi, ut dictum est superius, miliaribus mille et quingentis, invenitur quedam contrata nomine Çamba, que multum dives est et magne continentie. [9] Regitur a rege; et gentes per se loquelam habent, adorant ydola et redunt tributum Magno Can de elephantibus et ligno aloe singulis anis. [10] Et narabimus vobis qualiter et quare. [11] Accidit enim quod Magnus Can quemdam suum baronem transmisit, nomine Sogatu, cum multis equitibus et peditibus, ad hanc provinciam conquirendam, et maximam gueram regno comovit. [12] Rex vero, qui maximus erat evo, gentis exfortium non habebat cum quo posset exfortio Magni Can in campestri prelio contraire, sed ad castrorum et civitatum fortilitias se reducens, que fortissime erant, cum gente sua se viriliter tuebatur. |60r| [13] Sed omnia casalia et habitationes, per planicies existendo, dirupte erant et vaste. [14] Et cum rex videret quod gentes iste regnum suum taliter destruebant, ad Magnum Can nuncios suos transmisit ut, cum homo senex eset et regnum suum semper in tranquilla pace tenuerit, sibi non placeret destructio regni sui, removendo dictum baronem cum eius gente abinde. [15] Nam singulis anis volebat ipsum tributo elephantum et ligni aloe honorifice presentare. [16] Hoc vero per Magnum Dominum intellecto, statim Sogatu predicto precipiendo mandavit qua‹li›ter, abinde cum sua gente discedens, ad alias partes procederet conquirendum; quod dictus baro illico adimplevit. [17] Et tunc ille rex pro tributo singulis anis Magno Can transmitit lignum aloe et elephantes in magna quantitate, pulcriores videlicet et maiores qui in terris suis valeant inveniri. [18] Et per hunc modum rex iste fuit efectus subditus Magni Can. [19] Nunc vero dimitentes de hoc, dicemus de esse regis et terre sue. [20] Noveritis ergo quod in regno isto aliqua pulcra domicella nubere non valet priusquam coram rege fuerit presentata. [21] Que si sibi placeat, eam accipit in uxorem; si vero non placeat, ei facit tantum peccunie elargiri quod, secundum esse suum, honorifice valeat maritari. [22] Et quando dominus Marcus Paulo fuit ibi, secundum quod dicebatur, |60v| habebat iste rex trecentos et viginti sex filios, inter feminas et mares, quorum marium maior pars ad exercitium armorum valebat. [23] In isto quidem regno multi sunt elephantes et lignum aloe in multa quantitate. [24] Sunt ibi etiam multi luci de quodam ligno quod nominatur ebanus, quod est valde nigrum; et fiunt ex ipso pulcerimi pugillares. [25] Alia que in libro scribenda sint ibi non sunt; quare, discedentes abinde, de quadam insula narabimus nomine Çava.